Cześć! W związku z dodaniem do Super Testu nowego czołgu premium – Sherman M4A1 FL 10 – postanowiłem stworzyć taki szybciutki wpis. Potraktujcie to jako zerową część nowej serii „rzut okiem”. Zerową, ponieważ na pierwszą część wybrałem nieco inny temat. Ogólnie seria ta miałaby za cel przedstawiać tła historyczne maszyn, które są już obecne w grze lub są dopiero planowane do dodania. Dajcie znać, czy podoba Wam się taki pomysł.

A teraz do rzeczy. Czołg średni Sherman to jedna z pancernych ikon II Wojny Światowej (obok T-34 i Tygrysa). Nie będę tutaj opisywał tej maszyny, ponieważ każdy z łatwością może znaleźć szczegółowe dane na jej temat. Wspomnę tylko, że M4 Sherman służył jeszcze długo po wojnie w niezliczonej liczbie armii oraz brał udział w wielu konfliktach zbrojnych, np. wojnie koreańskiej, konflikcie izraelsko-arabskim, II wojnie o Kaszmir, czy nawet w Wietnamie. Czołg był poddawany wielu modernizacjom oraz przeróbkom, mniejszym i większym. Przedstawię Wam teraz kilka wersji interesujących nas z perspektywy gry, a następnie pokażę kilka ciekawych składaków.

M4A1 FL 10 Ta francuska modyfikacja czołgu składała się w wersji prototypowej z podwozia M4A1 i wieży FL10, zaprojektowanej dla czołgu lekkiego AMX-13. Uzbrojenie stanowiło działo CN 75-50 kalibru 75 mm, będące dalekim rozwinięciem niemieckiej armaty KwK 42 L/70 kalibru 75 mm, stosowanej m.in. w czołgach PzKpfw V Panther. Przeróbka, dokonana przez Batignolles-Châtillon, mimo iż oferowała nową młodość staremu podwoziu, okazała się dość nieudana. Czołg był przede wszystkim bardzo wysoki (3 metry). Tylko Egipt przyjął i wdrożył go do armii. Sherman z wieżą FL10 brał udział w walkach w 1956 i w 1967 roku (wersje z podwoziami M4A1, M4A2 i M4A4), bez większych sukcesów.

[caption id="" align="aligncenter" width="800"] Prototyp maszyny zbudowany we Francji. Widoczne podwozie M4A1 z zawieszeniem VVSS (szczegóły później).[/caption]

[caption id="" align="aligncenter" width="1141"] Egipski Sherman z wieżą oscylacyjną, zdobyty przez wojska izraelskie podczas konfliktu izraelsko-arabskiego. Na zdjęciu widać kadłub wersji M4A4.[/caption]

M4A4 Canon de 75 mm Kolejna próba odmłodzenia konstrukcji, przeprowadzona we Francji w 1954 r. Polegała na dostosowaniu działa CN 75-50 kalibru 75 mm (takie samo jak w poprzedniku, prędkość początkowa pocisku wynosiła 1000 m/s, kojarzycie takie działo z gry? Bat.-Châtillon 12t) do standardowej wieży Shermana. Podczas testów stary silnik Continental R-975 okazał się zbyt słaby, przez co zastąpiono go nowym silnikiem Cummins V-8 o mocy 460 KM. Również zawieszenie VVSS okazało się nie spełniać oczekiwanej roli, więc zaczęto stosować nowe, ulepszone, noszące nazwę HVSS. Łącznie przebudowano około 300 egzemplarzy. Maszyna została przyjęta przez wojsko Izraela pod oznaczeniem M-50 lub Isherman, od Israeli Sherman. Chrzest ognia miał miejsce 29 października 1956 roku na Synaju, kiedy wojska izraelskie starły się z egipskimi. Co ciekawe, po stronie egipskiej oprócz czołgów T-34-85 walczyły również wcześniej opisane Shermany (z wieżą FL10).

[caption id="" align="aligncenter" width="1024"] M-50 w akcji.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="1116"] Zachowany egzemplarz w muzeum w Izraelu.[/caption] M-50 służyły w armii izraelskiej do przełomu lat 70 i 80-tych, jako wozy rezerwowe. W 1983 r. Chile zakupiły od Izraela około 100 maszyn (w wersji M-50 i M-51). Czołgi uzbrojone w armatę 75 mm jeszcze w latach 50-tych i 60-tych były uznawane za przyzwoite, jednak kiedy wchodziły do służby chilijskiej armii ich uzbrojenie okazało się być już przestarzałe. Aby poprawić wartość bojową maszyn, Izraelczycy zaoferowali modernizację polegająca na wymianie działa 75 mm na nowoczesną armatę OTO Melara 60 mm, którą opracowali we współpracy z Włochami w późnych latach 70-tych. Wymieniony został również silnik na mocniejszy, 535 konny V-8 Detroit Diesel 8V-71T. Tak przebudowana maszyna została nazwana M-60 (M-50 z 60 mm HVMS). [caption id="" align="aligncenter" width="800"] Chilijski M-60. Działo OTO Melara 60 mm mogło być ładowane ręcznie lub zasilane magazynkami (po 3 pociski). Ogień był prowadzony w dwóch trybach: pojedynczym lub seriami po 3 pociski.[/caption]

M4A1 Canon de 105 mm I jeszcze jedna francuska modyfikacja. Ta z kolei polegała na zamontowaniu skróconego działa 105 mm Modele F1, które w zwykłej wersji było montowane na czołgach AMX 30. Na końcu lufy dodano pokaźnych rozmiarów hamulec wylotowy (gracze WoT nazywają to „buławą Saurona”), który ze względu na dużą masę musiał być zrównoważony przez przeciwwagę z tyłu wieży. Napęd stanowił - tak jak w M-50 - silnik Cummins V-8 o mocy 460 KM. Ze względu na masę (35 ton) wszystkie maszyny (oprócz prototypu, zdjęcie powyżej) wykorzystywały ulepszone zawieszenie HVSS. Izrael przyjął te maszyny na wyposażenie wojska w 1965 r., gdzie nazwano je M-51, można się też spotkać z nazwą Super-Sherman. Czołgi tego typu były w stanie wyeliminować radzieckie konstrukcje T-54/55 i T-62, korzystając z pocisków HEAT.

W WoT jest to francuski czołg średni premium, znany pod nazwą M4A1 Revalorisé.

[caption id="" align="aligncenter" width="925"] Nowe zawieszenie HVSS (Horizontal Volute Spring Suspension) po lewej oraz stare VVSS (Vertical Volute Spring Suspension) po prawej. Stare zawieszenie było coraz bardziej awaryjne, ponieważ masa bojowa maszyn rosła. Dlatego konieczna była modyfikacja.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="1024"] Super-Sherman podczas postoju.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="1115"] M-51 w muzeum w Izraelu.[/caption]

---

Myślicie, że to już koniec? Gdzie tam! Modyfikacji Shermana jest znacznie więcej, omówimy je sobie jednak w przyszłości, przy okazji propozycji nowych linii. Na zakończenie pokażę Wam jeszcze kilka ciekawostek.

[caption id="" align="aligncenter" width="700"] M36B1 - podwozie M4A3 i wieża M36.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="600"] Inne ujęcie.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="1920"] Sherman z wieżą Pershinga i armatą 90 mm.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="943"] Schemat hybrydy M4 i Pershinga..[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="160"] Co ciekawe w plikach gry kiedyś można było znaleźć taką maszynę. Może kiedyś wróci?[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="717"] Ten potworek to czołg T31, uzbrojony w dwie wyrzutnie rakiet kalibru 182 mm, umieszczone po bokach wieży i zasilane magazynkami bębenkowymi mieszczącymi po 5 rakiet. Do tego na środku dochodzi haubica 105 mm... na szczęście tylko atrapa.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="700"] Jugosłowiański Sherman z działem 122 mm A-19 (pod oznaczeniem SO-122), montowanym również na czołgach IS-2.[/caption] [caption id="" align="aligncenter" width="1733"] A tutaj generał William Tecumseh Sherman podczas wojny secesyjnej. Na jego cześć został nazwany czołg M4.[/caption]

---

Dodam jeszcze, że na przestrzeni lat przewinęło się całe mnóstwo podobnych składaków. Chaffee z wieżą AMXa-13 lub AMX-13 z wieżą Chaffee? Nie ma problemu. T-54 z wieżą Hellcata? Również się da.

Ciekawe? Śmieszne? To pierwsze na pewno. Widać, że tego typu konstrukcje powoli zaczynają pojawiać się w grze, jesteście zadowoleni?